Waarom hebben kippeneieren verschillende kleuren?

De voorouder van alle kippen is het rode kamhoen (Gallus gallus, ook bankivahoen genoemd), een vogelsoort uit Zuidoost-Azië. De eieren van het rode kamhoen hebben een crèmewitte schaal. Zoals iedereen die kippen houdt weet, kunnen de schalen van kippen wat kleur betreft sterk van elkaar verschillen. 

Jaren geleden beseften kippenhouders zich dat consumenten de voorkeur gaven aan bruine eieren, en begonnen hun neus op te trekken voor witte eieren. Er werd zelfs wel gezegd dat bruine eieren voedzamer zouden zijn (wat niet zo is – alle kippeneieren hebben dezelfde voedingswaarde).

De dominantie van het bruine kippenei in supermarkten bleef tot ongeveer twintig jaar geleden voortduren, toen er een niche markt ontstond voor eieren van specifieke kippenrassen. Chocolade bruin, blauw en zelfs de geminachte witte eieren begonnen in de schappen te verschijnen.

Maar voor mensen die zelf kippen hielden was dit niets nieuws. Parelwitte eieren van de sussex en leghorn, prachtige blauwe eieren van de ameraucuna en cream legbar, rood-bruine beauties van de barnevelder en welsummer en de groen-blauwe eieren van de auracana en favaucana maakten al deel uit van de eieren die dagelijks werden geraapt.

Maar, aangezien de voorouders van alle kippen crème witte eieren leggen, waarom bestaan al deze verschillende kleuren eigenlijk?

Eieren verven – de natuurlijke wijze

Het duurt ongeveer 26 uur voordat een ei zich in een hen volledig heeft gevormd. 20 uren hiervan worden gewijd aan het verstevigen en kleuren van de schaal. Lagen calciumcarbonaat zorgen voor de stevigheid – dit is waarom hennen calciumrijke voeding nodig hebben – en pigmenten zorgen voor de kleur. Calciumcarbonaat is wit, elke andere kleur moet dus van binnen op het ei worden ‘geverfd’.

Fokkers hebben de afgelopen hondenden jaren kippenvariëteiten tot stand gebracht met elk zijn eigen pluimage en kleuren. Soms zorgen de pigmenten die kleur geven aan de veren ook voor een specifieke kleur van de eierschalen.

De ameraucana bijvoorbeeld draagt het blauwe pigment biliverdin. Dit wordt in een late fase van de ontwikkeling van het ei op de schaal geverfd in de eileider. Zowel de binnen- als buitenkant van de schaal hebben dezelfde blauwe kleur.

Dit geldt niet voor een standaard bruin ei. Bij het pellen van een bruin ei is u vast opgevallen dat de binnenkant van de schaal wit is. Het pigment dat verantwoordelijk is voor de bruine kleur is porfyrine. Dit pigment is bij de meerderheid van de kippen in meer of mindere mate aanwezig. Zelfs eieren met een crème kleur hebben porfyrine in hun schalen. Hennen die een grote hoeveelheid van dit pigment dragen – zoals delaware en marans -produceren prachtige chocolade bruine eieren.

Veel hennen leggen donkerbruine eieren bedekt met donkerder bruine vlekken en strepen. De neera en welsummer zijn hier een voorbeeld van. Dit effect wordt veroorzaakt door het ei dat draait terwijl het zijn weg door de eileider vindt. Ook bij de eieren van veel wilde vogelsoorten is dit het geval. Aan de hand van deze details kunnen kippeneigenaren herkennen door welke kip een ei is gelegd (in een kleine toom, weliswaar!).

Als de twee soorten pigmenten – blauw en bruin – worden gemengd, dat heeft dit een groen-blauwe of olijfgroene kleur als resultaat. Als het bruine pigment licht is, zoals bij de favaucana en araucana, dan hebben de eieren een zachte groen-blauwe kleur. Als er ook een donkerder bruin in de mix aanwezig is, dan wordt de olijfkleur versterkt zoals bij de hybride met de toepasselijke naam ‘olive egger’.

Welke kleur hebben de lellen van uw kippen?

Het zal u misschien verbazen, maar kippen hebben oorlellen. En wat misschien nog een grotere verassing is, is dat de oorlellen een indicatie zijn voor de kleur van de eierschalen.

De oorlellen zijn duidelijk zichtbaar als iemand u er eenmaal op gewezen heeft waar ze zich bevingen. Kippen hebben drie soorten ‘lellen’ – de rode kam, de kinlellen en de lellen aan de zijkant van de kop – de oorlellen.

Kippen met een wit of bleek pluimage hebben witte oorlellen. Deze vogels hebben relatief weinig pigment, vandaar de lichte veren. Dit geldt ook voor de eieren – geen pigment en dus witte eieren. Hennen met bruine en rode oorlellen leggen juist bruine eieren, en kippen met crèmekleurige, parelwitte oorlellen leggen blauwe eieren.

Tegenwoordig worden de niet-standaard bruine eieren voor een hogere prijs verkocht dan witte eieren. Als u echter de eieren van kippen met verschillende kleuren oorlellen aan het bakken bent, zult u niet kunnen zien wat de kleur van de eierschaal is geweest. Wat betreft kippeneieren is het dus zeker waar dat ‘beauty is in the eye of the beholder’ – en blijkbaar in de oorlel van de kip!

This entry was posted in Kippen