Zo bepalen konijnen wie de baas is

Achter de trillende snuitjes en zachte uitdrukkingen van konijnen gaat een verrassend gestructureerd sociaal systeem schuil. Omdat het sociale dieren zijn, doen konijnen het het beste als ze in paren of groepen leven. Maar als er meer dan één konijn in de groep zit, zie je al snel een hiërarchie ontstaan. Als je begrijpt hoe konijnen bepalen wie de baas is, kun je hun gedrag beter interpreteren, gezonde relaties ondersteunen en ingrijpen wanneer dat nodig is.

Waarom konijnen een hiërarchie hebben

In het wild leven konijnen in grote kolonies met veel individuen. Om de vrede te bewaren in zo’n kleine ruimte, vertrouwen ze op een duidelijke hiërarchie. Deze orde bepaalt dat dominante konijnen als eerste in aanmerking komen voor middelen zoals voedsel en onderdak, en helpt onderdanige konijnen hun plaats te begrijpen, wat het risico op voortdurende conflicten vermindert. Wanneer er een gezonde hiërarchie bestaat, kan de hele groep vreedzaam samenleven.

Konijnen die als huisdier worden gehouden zijn daarin niet anders. Zelfs in jouw konijnenhok in de achtertuin of in het binnenverblijf, zullen konijnen onderling een pikorde vaststellen. Weten hoe je kunt zien wie de dominante en onderdanige leden zijn en ervoor zorgen dat er voldoende verrijking voor konijnen is, zal je helpen de vrede te bewaren.

Tekenen van dominantie

Een dominant konijn zal zijn positie meestal duidelijk maken door een combinatie van konijnenlichaamstaal en gedrag zoals:

Bestijgen: dit is niet altijd bedoeld als paringsgedrag; het is een manier om dominantie over een ander konijn te tonen. Zowel mannetjes als vrouwtjes zullen andere konijnen van beide geslachten bestijgen totdat de hiërarchie is vastgesteld.
Aanzetten of achtervolgen: wordt gebruikt om onderdanige konijnen uit de weg te jagen. Soms uit het achtervolgen zich in rondjes rennen, wat niet tot stress of verwondingen zou moeten leiden.
Bescherming van middelen: de toegang tot voerbakken, hooivoederbakken of favoriete schuilplaatsen blokkeren. Dit zou niet hardnekkig moeten zijn, maar gewoon een dominant konijn dat zijn recht opeist om als eerste de gewenste activiteit uit te voeren.
Verzorging eisen: ze buigen hun kop verwachtingsvol om aandacht van anderen te krijgen. Deze ‘buiging’ kan worden beantwoord met een andere buiging van het andere konijn, totdat de hiërarchie duidelijk is vastgesteld.

Dit zijn normale onderdelen van het vaststellen van hiërarchie, maar je konijnen moeten eerder een routine ontwikkelen dan dat ze constant dit gedrag blijven vertonen.

Tekenen van onderwerping

De keerzijde van dominantie is onderdanigheid, en dat is net zo belangrijk voor het bewaren van de vrede. Een onderdanig konijn kan:

Het dominante konijn verzorgen als teken van respect. Het konijn dat het andere konijn verzorgt, erkent daarmee de hogere positie van het andere konijn en accepteert zijn eigen lagere positie in de hiërarchie.
Laag liggen met oren naar achteren om confrontaties te vermijden. Dit ‘platgaan’ is een reactie van een konijn dat zich bedreigd voelt door een ander konijn, en het zal de spanning meestal meteen verminderen.
Weggaan wanneer ze uitgedaagd worden in plaats van te vechten. Aan passief gedrag kun je zien welke konijnen onderdaniger zijn.

Als je dit gedrag herkent, weet je zeker dat je konijnen over hun grenzen onderhandelen in plaats van dat het escaleert tot een echt conflict.

Hoe de hiërarchie tot stand komt

Wanneer konijnen elkaar voor het eerst ontmoeten, of wanneer een gevestigd paar veranderingen ondergaat, moet de hiërarchie worden bepaald. Tijdens periodes van verandering, of bij het introduceren van nieuwe konijnen, kun je milde stoeipartijen verwachten, zoals snelle “bokswedstrijden” of korte achtervolgingen. Je kunt ook neus-aan-neus confrontaties zien tot een van beide konijnen zich terugtrekt. En meestal zul je zien dat je konijnen elkaar bestijgen en achtervolgen tot de rollen zijn geaccepteerd.

Dit proces kan er dramatisch uitzien, maar is meestal van korte duur. Het belangrijkste om te onthouden is dat dominantie niet altijd blijvend is. Het kan later veranderen door leeftijd, gezondheid of persoonlijkheidsveranderingen. Houd je konijnen in de gaten om ervoor te zorgen dat alle overgangen en verschuivingen veilig blijven.

Gezond vs. problematisch gedrag

Hoewel het normaal is om achtervolgingen, duwtjes en bestijgingen te zien tijdens een normale hechting en hiërarchische herstructurering, is er een grens tussen gezonde dominantie en problematische agressie. Hier zijn enkele waarschuwingssignalen om op te letten:

Aanhoudend pesten van hetzelfde konijn.
Aan de vacht trekken of bijten tot bloedens toe.
Eén konijn wordt geïsoleerd of uitgesloten van middelen.

In deze gevallen kan het nodig zijn om het agressieve konijn te scheiden en pas na langere tijd weer te introduceren om verdere verwondingen en stress te voorkomen.

De beste tips voor konijneneigenaren

Als hun eigenaar kun je de vestiging van de hiërarchie soepeler en veiliger maken. Zorg voor een neutrale ruimte, zoals een konijnen speelren geeft konijntjes een frisse omgeving om territoriale geschillen te verminderen. Bied meer dan één voeder- en drinkplaats aan en zorg voor veel schuilplaatsen voor konijnen om concurrentie om middelen te voorkomen. Creëer ontsnappingsroutes met Zippi tunnels en platformen om onderdanige konijnen een manier te geven om zich terug te trekken. En het allerbelangrijkste: vergeet niet om geduldig te zijn. Konijnen aan elkaar binden en hiërarchie aanbrengen kost tijd, van enkele dagen tot zelfs weken. Maar als het eenmaal goed gaat, hebben je konijnen een omgeving gecreëerd waarin iedereen erbij hoort en van elkaars gezelschap geniet.

Omlet en jouw konijnen

De juiste setup maakt het gemakkelijker om met de sociale behoeften van je konijnen om te gaan. De Zippi konijnenrennen en Zippi tunnels voor konijnen van Omlet bieden veel aanpasbare ruimte en ingangen, zodat konijnen de ruimte hebben om zich terug te trekken of op onderzoek uit te gaan tijdens het hechtingsproces. In combinatie met een Eglu Go konijnenhokzullen zowel dominante als onderdanige konijntjes deze veilige en aantrekkelijke opstelling hun thuis kunnen noemen.