De pikorde van kippen begrijpen

Een toom kan de indruk geven vredig en harmonieus samen te leven, maar zo begint het niet. Er wordt in het begin een ‘pikorde’ bepaald en deze wordt eens in de zoveel tijd ook uitgedaagd, waardoor hij ook kan veranderen. Of de toom nu uit 2 of 200 kippen bestaat: de pikorde is er altijd. Deze natuurlijke hiërarchie bepaalt wie haantje de voorste is en wie onderaan de ladder staat. Het begrijpen van de pikorde van kippen, helpt je tijdens het maken van keuzes over huisvesting, de setup van de ren en hoe je potentiële problemen kunt herkennen.

Wat is de pikorde van kippen?

Het naleven van de pikorde is normaal kippengedrag en heeft meestal geen menselijke tussenkomst nodig. De pikorde wordt tot stand gebracht omdat de meer dominante vogels zich laten gelden en de onderdanige vogels volgen daarna. Dominante kippen zullen als eerst bij de voeding staan en als eerst naar de slaapplek keren, maar ze zorgen er ook voor dat de kippen onderaan de ladder het goed hebben. Een beetje zoals een monarchie: de hoogste hen zorgt ook voor haar onderdanen.

Kippen die samen opgroeien hebben hun pikorde al tot stand gebracht, maar als je meer kippen toevoegt aan een bestaande toomdan zul je zien dat de pikorde opnieuw wordt gevormd. Elke keer als er nieuwe leden aan de toom worden toegevoegd, zal de pikorde worden uitgedaagd.

Er is, interessant genoeg, bewijs dat de kammen van een kip een rol kunnen spelen in de strijd. Kippen met grote, rechtopstaande kammen hebben de neiging om hoger in de pikorde te staan dan kippen met wat minder indrukwekkende kammen. Maar elke toom is anders en de pikorde kan op ieder moment worden uitgedaagd.

Veranderingen in de pikorde

Van tijd tot tijd zal een kip de strijd aangaan met de leider, zodat zij de top kan gaan bekleden. Dit is normaal als er nieuwe kippen worden toegevoegd of als dominante kippen broeds zijn, ouder worden of ziek worden. Soms zullen ook de kippen met een lagere rang proberen te testen wat hun plek is in de toom.

Over het algemeen staan de meest agressieve kippen aan de top van de pikorde. Maar als de situatie erom vraagt, dan kan het zijn dat de dominante kip haar plek moet verdedigen. Veelvoorkomend gedrag onder kippen die de pikorde proberen te bepalen is onder andere:

Tegenover elkaar staan, soms met hun nekveren omhoog
Kleine ruzie met pikken, of het trekken aan de veren
Luid gekrijs of gekakel dat een minuut of twee aanhoudt

Soms zal een kip bovenaan de top komen met maar weinig gepik en geruzie. Als de dominante kip er niet langer is, dan zal de pikorde in flux belanden; er komen uitbarstingen van veergevechten voordat de nieuwe orde zich vestigt.

Soms zullen kippen bijzonder agressief worden, of zich met de groep keren tegen een nieuweling, of tegen een kip die erg timide is. Let op gevaarlijk gedrag, zoals:

Excessief pikken tot het punt van bloeden of kale plekken in de vacht
Lagere kippen die weg worden gehouden bij voer en water
Lagere kippen die ‘s nachts uit het hok worden geduwd

Als je merkt dat een kip gepest wordt, dan moet je haar isoleren tot ze haar kracht weer terug heeft. Agressieve kippen kunnen beter gehouden worden met andere kippen die een sterkere wil hebben; ze zijn wat minder geschikt om in dezelfde toom te houden als timide kippen. Het zal niet vaak voorkomen dat een kip haar voordeel probeert te halen uit een hogere rang, maar de kippen die het wel doen zijn moeilijk te overtuigen om zich anders te gedragen.

Een gezonde pikorde

Als een kip aan de top van de pikorde staat, dan betekent dit niet dat ze automatisch de rest van de toom terroriseert. Top-kippen zullen de toom beschermen door op te letten of er gevaar is, de toom naar nieuwe voedingsbronnen te leiden en een signaal te geven als het tijd is om te gaan slapen. In een gezonde pikorde zullen de dominante kippen ervoor zorgen dat iedereen ‘s avonds veilig in het kippenhok is en een plek heeft om te slapen. Zorg ervoor dat jouw kippenhok genoeg ruimte heeft zodat iedere kip ‘s avonds comfortabel kan slapen. Een verzorgende, dominante kip zal gestrest raken als de rest van de toom onrustig is.

Als je een haan in de toom hebt, dan zal deze bijna altijd aan de top van de pikorde staan. Het natuurlijke, beschermende instinct maakt hem agressief (zelfs naar de mensen die hem verzorgen), maar het zorgt er ook voor dat hij boven de toom blijft staan. Soms kan een assertieve kip hoger staan dan een wat onderdanige haan, maar dit komt zelden voor. Houd je aan de regel om niet minder dan 10 kippen voor elke haan in je toom te hebben, zodat de pikorde en het algemene welzijn van de kippen in balans blijft.

Geef jouw toom ook genoeg ruimte buiten het hok. Een inloopren kan meegroeien, zodat een groeiende toom altijd genoeg ruimte heeft en je kunt hierbij ook een verticale ruimte inrichten waar de kippen hun geschillen kunnen uitkakelen. Kippen zullen een gezonde pikorde zelf onderhouden, maar je kunt ze helpen door stress te beperken en genoeg ruimte te bieden. Zo behoud je de vrede in de toom.

Jouw toom en Omlet

Hoewel kippen zelf hun pikorde tot stand brengen, kan een beetje menselijke hulp ook welkom zijn. Door ze een veilig en ruim huis te geven zoals het Eglu Cube kippenhok en een grote buitenruimte met de inloopren, zal de toom comfortabel en veilig zijn tegen stressoren die hun natuurlijke pikorde bedreigen. Met onze innovatieve producten voor kippen, zullen jouw kippen een fijn leven hebben dat past bij hun aangeboren behoeften en gedrag.